📜خودآگاهیِ آزادی
“..از آنجا که قوانین تاریخ مربوط به خود آگاهی روح است، و از آنجا که خصلت ممتاز روح آزادی است، پس قوانین تاریخ مربوط به خود آگاهی آزادی است. چنین خود آگاهی ای در واقع مقصود یا غایت خود تاریخ است. هگل به ملاحظه همین هدف است که ایده پیشرفت را مطرح مر می کند. او تاریخ جهان را به سه عصر تاریخی عمده تقسیم می کند که مراحل ویژه بالندگی خود آگاهی آزادی است: عصر شرقی، که گمان می کند فقط یک شخص آزاد است، یعنی حاکم یا فرمانروای مستبد؛ عصر یونانی، که معتقد است برخی اشخاص (شهروندان) آزادند؛ و عصر ژرمنی، که می داند همه اشخاص، یا انسان بذاته، آزاد است. این الگو هر قدر هم که ساده انگارانه بنماید، در عوض برای هگل، که معتقد بود یک و برخی و همه مقولات سه گانه کمیتند، الگویی واجب بود. از آنجا که تاریخ محکوم حکم عقل است، باید نمودارکننده هر سه مقوله باشد.
مهم است که بدانیم عبارت هگلی «عقل در تاریخ» معنایی دوگانه دارد. این تعبیر نه فقط به صورت تاریخ – یعنی اینکه تاریخ با قوانین یا غایات سازگار است – اشارت دارد، بلکه همچنین به درونۀ آن – یعنی به مقصود ویژه تاریخ – راجع است. از آنجا که خود آگاهیِ آزادی هدف تاریخ است و آزادی خصوصیت ممتاز عقلانیت است، هدف تاریخ خودآگاهی خود عقل نیز هست از این رو، تاریخ به دو لحاظ محکوم حکم عقل است: نخست به این لحاظ که واجد غایتی است و دوم به لحاظ چیستی این غایت. گفتن اینکه در تاریخ عقلی وجود دارد هم بدین معناست که تاریخ با نوعی غایت یا طرح و تدبیر سازگار است، و هم بدین معنا که این غایت با طرح و تدبیر همانا خود پرورانی عقل است…”
فردریک بیزر
جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد:
📕کتاب “هگل” نوشته فردریک بیزر ترجمه سید مسعود حسینی
📙 کتاب ” عقل در تاریخ ” نوشته گئورگ ویلهلم فریدریش هگل ترجمه حمید عنایت
📘کتاب ” پدیدارشناسی روح ” نوشته گئورگ ویلهلم فریدریش هگل ترجمه سید مسعود حسینی و محمد مهدی اردبیلی
