📜متافیزیک و فیزیک
“… فیزیکدانان از چند لحاظ به فلسفه نیازمندند: (۱) فلسفه روی جهت گیری تحقیقات ما اثر می گذارد، زیرا هر کار تحقیقاتی همواره با یک فلسفۀ خاصی صورت می گیرد. یک تجربه گرا تنها به جمع آوری اطلاعات تجربی و ارائه مدلهای فنومنولوژیکی اکتفا می کند، بدون آن که بخواهد اطلاعات موجود را توضیح دهد. اما در یک فلسفۀ بازتر که دنبال کشف طبیعت است، این کفایت نمی کند؛ این نگرش فلسفی و جهان بینی محقق است که هدف تحقیق را تعیین می کند. به قول هایزنبرگ : «در اینجا می توان اهمیت فوق العاده زمینه فلسفی را در تحقیق دید. وقتی سؤالات عرضه می شوند، زمینه فلسفی جواب را تعیین نمی کند؛ اما روی سؤالات اثر می گذارد. بسته به این که بخواهید طرحی را که طبق آن طبیعت ساخته شده است بیابید با این که تنها مشاهده کنید و پدیده ها را توصیف و پیش بینی کنید، نتایج کار علمی می تواند متفاوت باشد. شناخت نهایی ، بستگی به این تصمیم دارد.» (۲) متافیزیک برای علم، به منزله چهارچوب است. به قول شرودینگر : « متافیزیک بخشی از خانه دانش را تشکیل می دهد؛ بلکه چهارچوبی است که بدون آن ، ساختن بیشتر میسر نیست.» به همین دلیل بود که وی ، علی رغم موج ضدمتافیزیکی حاکم بر عصرش ، عقیده دانست که وظیفه فلسفه بعد از کانت این است که متافیزیک را پایه اساسی علم نگه دارد. در واقع کار هر دانشمند، دانسته یا ندانسته، مبتنی بر بعضی اصول عام است. باز به قول شرودینگر: «علم خودکفا نیست. علم به یک اصل بنیادی نیاز دارد، اصلی که از خارج آن می آید.» “
مهدی گلشنی
جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد:
📗کتاب “تحلیلی از دیدگاه های فلسفی فیزیکدانان معاصر” نوشته مهدی گلشنی
📕کتاب “فیزیک و فلسفه” نوشته برنارد دِسپانیا ترجمه رسول رکنی زاده
📙کتاب “علم و دین” نوشته ایان باربور ترجمه بهاء الدین خرمشاهی
📘کتاب “جهان بینی ها” نوشته نوشته ریچارد دویت و ترجمه احسان سنایی اردکانی
