مفهوم گفتمان و رویکردهای جدید زبان شناسانه

گفتمان و زبان شناسی

“…بررسی دقیق و عمیق نظریات گفتمان ضمن آنکه نگاهی تاریخی را طلب می کند، نیازمند آن نیز است که به صورت مداوم نسبتش را با تحولاتی مشخص نماید که در دیگر حوزه‌های معرفتی از جمله فلسفه و به صورت خاص فلسفه زبان، زبان شناسی، جامعه شناسی، #مطالعات فرهنگی و تأملات پسامدرن به وقوع پیوسته است. این نظریه به واسطه اهمیت یافتن «زبان» در فلسفه و جامعه شناسی پدید با آمد. از این رویداد غالبا با عنوان «چرخش زبانی» (linguistic turn) یاد می کنند که در فعالیت های فکری صاحب نظران حوزه های مختلف، بالاخص فلسفه، زبان شناسی و جامعه شناسی به وقوع پیوسته است. در زبان شناسی، مطالعه زبان در سطح بالاتر از جمله را گفتمان می گویند. این تلقی در زبان شناسی در واکنش به ضعف مطالعه واحدهای جمله، نظیر صوت، واج و کلام و نسبت آنها با معنا پدید آمد که استان آنرا «زبان شناسی صورت گرأه (formal linguistics) نامیده اند. در مقابل، زبان شناسی نقش گراه (functional linguistics) تأکید دارد که معنای جمله در واحدی فراتر از جمله و مبتنی بر روابط نهفته در خود متن است. زبان شناسی نقش گرا این بصیرت را مرهون «زبان شناسی ساختارگرای» «سوسور» است….این نوع تحلیل خود را از کلام و زبان، تحلیل گفتمان نامیده اند. تحلیل گفتمان برای این تحلیل گران، به فراسوی مرزهای جمله گسترش می یابد و در پی تحلیل ساختارها در پاره گفتارهای شفاهی با متون بالاتر از جمله نظر دارد. کسانی مانند #فرکلاف ، با ترکیب این تلقی از زبان شناسی و برخی نظریات فوکو دست به تأسیس روش نوینی با نام «تحلیل گفتمان انتقادی» زده اند…” جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد: کتاب “گفتمان از سه منظر زبان شناختی فلسفی و جامعه شناسی” عبدالحسین کلانتری کتاب “تحلیل متن و گفتمان” نوشته تون آدریانوس ون دیک ترجمه پیمان کی #فرخی کتاب “گفتمان” نوشته دیوید هوارث ترجمه احمد #صبوری کتاب “نظریه و روش در تحلیل گفتمان” نوشته ماریان یورگنسن و لوئیز فیلیپس ترجمه هادی جلیلی