📜شاخصۀ روشن فکر سکولار
“….دنیای شرق فرهنگی که در مقابل غرب فرهنگی است، معمولاً تابع روشن فکران غربی بوده اند و تحت تأثیر آنها فضای روشن فکری را تصویر می کردند. از نظر آنها وقتی تکامل مادی تعریف شد، دین عامل مزاحمت تکامل اجتماعی است لذا معتقدند دین باید از عرصۀ حیات اجتماعی حذف شود؛ بر همین اساس سکولاریزاسیون مسیر تحقق آینده و عبور از سنت به تجدد شناخته می شود؛ یعنی آنچه مربوط به گذشته است را سنت می نامند و از آنچه مربوط به دوران آینده است با عنوان تجدد یاد می کنند و بعد می گویند باید از این سنت به سمت آن تجدد عبور کرد. به ویژه روشن فکران دنیای شرق که تحت تأثیر غرب فرهنگی بودند، معمولاً تجارب غرب را به عنوان پیشرفت و تکامل می پذیرفتند و می خواستند جامعه خود را بر همان اساس آسیب شناسی و متحول کنند؛ چه آن دسته روشن فکرانی که نسبت به تکامل تاریخ عمیق نمی اندیشیدند و حتی تجدد و پیشرفت را در مظاهر تکنولوژی غرب می دیدند و چه آنهایی که در پس این پیشرفت و تحولات، به ترتیب انقلاب صنعتی و انقلاب علمی و انقلاب فلسفی و ایدئولوژیک را می دیدند. یعنی حتی آنها که عمق استراتژیک غرب را متوجه می شدند نیز تلاش می کردند جامعه خود را به آن سمت پیش ببرند. این عده به عنوان روشن فکران سکولار شناخته می شدند، روشن فکرهایی که تکامل تاریخ را مادی تعریف می کنند و می خواهند جامعه خود را از وضعیت موجود به سمت تجدد عبور دهند. آنها طبیعتاً برای دین نقش منفی قائل هستند و یا لااقل دین را خنثی می دادند. برخورد آنها با دین از نوع برخورد با سنت های کهنه و متعلق به دوران های قبل است؛ لذا تلاش می کردند دین را نفی کنند. به نظر می رسد کل این جریان تجدد همین است. این جریان، جریان عبور از دین است؛ از ارکان اصلی تجدد، سکولاریزم یا به عبارتی عرفی کردن، زمینی کردن و مستندسازی حیات اجتماعی به عقل خود بنیاد است…”
سید محمد مهدی میرباقری
جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد:
📃 مقاله “سه گانه روشنفکری در ایران “نوشته سید محمدمهدی میرباقری
📘 کتاب ” در شناخت غرب ” نوشته سید محمد مهدی میرباقری
📕 کتاب”در جستجوی علوم انسانی اسلامی”نوشته عبدالحسین خسروپناه
#مدرنیته #سکولار #غربشناسی #تجدد #غرب_پذیر #علم #غرب #میرباقری #سید_محمد_مهدی_میرباقری #فرهنگستان #فرهنگستان_علوم_اسلامی