تعبیر قوس «صعود و نزول» و تطبیق آن در انسان

📜مراتب عالم "...مراحل سه گانه ای که در دو قوس نزول و صعود پیموده می شوند -به #اعتبارات و لحاظهای مختلف- با اسامی گوناگونی نامگذاری شده اند: مرحلۀ نخست را به لحاظ اینکه مخزن همۀ اشیایی است که از آن نازل می شوند، «خزائن» می نامند و به اعتبار…

تحلیل جامعه‌شناختی و انتقادی ماهیت علم مدرن – بخش سوم

قبل از جنگ‌های صلیبی، غربی‌ها اطلاعی از علم یونانیان نداشتند. پیش از آن، معرفتی که جزء منقولات نبود، علم تلقی نمی‌شد؛ یعنی تنها تورات، انجیل و تفسیرهای آن اعتبار علمی داشتند. از قرن سه و چهار میلادی و بعد از افول نوافلاطونی‌ها، عصر به…

تطورات معنای عقل در غرب

📜راسیونالیسم "راسیونالیسم، از ریشه «Ratio» لاتین و فرانسه گرفته شده است. Ratio در لغت به معنای عقل و راسیونالیسم به معنای عقل گرایی است. اما عقل، حقیقتی است که به یک اعتبار، سير تطور تاریخی ای داشته و در هر دوره، معنا و مرتبه و وجوهی از آن…

تاریخ تولد دانشگاه در اروپا

📜نخستین دانشگاه ها "پیش از قرن يازدهم در پاریس مدارس فعال وجود داشت؛ در ليل دولایسته ، در «صومعۀ نتردام » ، یعنی در منازل مقامات کلیسا که دور کلیسای جامع ساخته شده بودند. استادان عموما جزو رؤسای کشیشان کلیسا بودند. در آغاز قرن دوازدهم این…

سه تحلیل در علم دینی – بخش دوم

علم دینی از زاویه جامعه‌شناسی معرفت  زاویه دیگر، بحث جامعه‌شناسانه است که در آن، از جامعه‌شناسی معرفت بحث می‌شود و فرآیندهای اجتماعی تولید معرفت کانون دقت قرار می‌گیرند. اینجا هم باید اثبات شود که فرآیندهای اجتماعی به دینی و غیر دینی تقسیم…

ماهیت علوم انسانی مدرن – بخش دوم

مرگ آگاهی، یگانه‌ راه عمل به عهد الهی چه کسی می‌تواند از این تعیّنات دربیاید و آن را به مقصد برساند؟ کسی که نگران باشد که فرصت محدود است و باید آن را به مقصد برساند. پس فقط عهد و آزادی و الزام نیست؛ بلکه وقتی این‌ها شکل گرفت، فرد باید…

قرآن و مساله اجتماعی

📜اسلام و عنایتش به امر اجتماع "هیچ شکی نیست در اینکه اسلام تنها دینی است که بنیان خود را بر اجتماع نهاده و این معنا را به صراحت اعلام کرده و در هیچ شانی از شؤون بشری مساله اجتماع را مهمل نگذاشته، - و تو خواننده عزیز اگر بخواهی بیش از پیش…

تطورات معنای علم و علوم انسانی در جهان مدرن و جهان اسلام – بخش دوم

ناسازگاری رویکردهای سه‌گانه از علم، با رویکرد اسلامی سه تلقی پوزیتویستی، تفهّمی و پسامدرن از علم، هر یک تفسیری از علم دارند که به اقتضای لوازم منطقی خود، نه با نگاه دینی به عالم و هستی، نه با تدین و زیست مؤمنانه، نه با فرهنگ و تمدن…

اوتوپیای یونانیان

📜بخشی از کتاب سیاست ارسطو "هر شهری، همچنانکه می دانیم ، نوعی #اجتماع است و هر #اجتماعی به قصد خیر برپا می گردد؛ زیر آدمی همواره می کوشد تا کاری را انجام دهد که خود #نیکو می پندارد . اما اگر همه جوامع به پاره ای از خیر نظر دارند، آن جامعه…

تفاوت اثبات و تایید در نظریه های علمی

📜معیارهای تایید و پذیرش "..چنانکه پیشتر متذکر شدیم، نتیجۀ مساعد، حتی اگر با آزمونهای به دست آمده باشد، نمی تواند #فرضیه را به صورت قطعی اثبات کند، بلکه کمابیش آن را از پشتیبانی شواهد بر خوردار می کند، یا کمابیش آن را تایید می کند. شدت و…