ویژگی های علم اجتماعی جهان سنت

📜 نظریه اجتماعی (جامعه) به مثابه بنیاد هستی‌شناسی جهان تجدد

اینکه تجدد پس از #کانت با طرح #کنت به طور کامل از متافیزیک گسسته و به جای آن نظریه و علم اجتماعی را قرار می‌دهد، صرفا وجه شناختی و نظری ندارد. جابجایی که با تجدد در قلمروی #شناخت و طبقه‌بندی علم حاصل می‌شود یکی از امکانات اقتضایی تمدنی است که از استعلاء گریزان و در طلب خودبنیادی #مطلق می‌باشد. به همین دلیل بعد از کانت با #هگل و کنت، فلسفه همانطوری که فلسفه‌های این دو به عنوان اولین نمونه‌ها نشان می‌دهد، فلسفه‌های اجتماعی – تاریخی می‌شود که حتی سوالات هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی را با نظریه‌های اجتماعی – تاریخی پاسخ می‌دهد و اساسا غیرضروری و همان‌طوری که اثبات‌گرایان منطقی بیان کردند فاقد معنا می‌شود. اینکه هر نوع تبیین و شناختی از هستی، جامعه، تاریخ و انسان از این تاریخ به بعد لزومأ شناختی اجتماعی – تاریخی می‌گردد از آن روست که توضیحی خودبنیادانه یا انسان‌مدارانه از هستی در شکل با #کفایت آن لزوما توضیحی اجتماعی می‌باشد. جامعه در تحلیل نهایی بنیان و پایه‌ای است که برای شناخت و معنادار کردن هر مقولهای بایستی نهایتا به آن ارجاع داد. از این رو عجیب نیست که حتی ظاهرأ متافیزیسین‌ترین متفکران تجدد مانند #هایدگر نیز در نهایت فلسفه‌ای از نوع #فلسفه تاریخی – اجتماعی می‌پرورانند. شأن و جایگاهی که #جامعه‌شناسی و کلا نظریه اجتماعی در تجدد می‌یابد به نحوی که هر متفکر بازی در نهایت نظریه‌پردازی اجتماعی – تاریخی است، تنها و بدوأ از ناحیه الزامات منطقی – شناختی حاصل نشده است. این #ضرورت و اقتضاء نوعِ هستی انسان‌مدارانه است که پس از هدم تمامی مطلقها به طور چارہ‌ناپذیر هستی مجهول و مبهمی به نام جامعه را به جای خدا با طبیعت به عنوان بنیاد هستی خود و توضیح‌دهنده آنچه وی و هستی انسان‌مدار می‌کند و باید بکند قرار می‌دهد. جامعه نقطه اتکای بدیهی و بدون نیاز به توضیح #جهان تجددی، یا بنیادی است که چون محصول فعل و #عمل خود انسان می باشد، #عقل تجددی تنها در برگشت به آن و ارجاع به پیچیدگی‌هایش خود را در عقال یافته و در نتیجه نیاز به پیشروی احساس نمی‌کند. این بنیانی است که هر مجهولی با ارجاع به آن معلوم و هر سؤالی در بازگشت به آن پاسخ داده می‌شود. اما خود نیازمند به هیچ توضیحی نیست.

جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد:

📗کتاب “تجددشناسی و غرب شناسی: حقیقت های متضاد” نوشته دکتر #حسین_کچویان

📗کتاب “درآمدی بر فهم جامعه مدرن” دوره سه جلدی ویراستاران،استوارت هال وبرم گیبن

#دانشگاه_تهران #استاد_دانشگاه