امکان علم دینی (علوم طبیعی و علوم انسانی) – بخش اول

بحث در امکان علم دینی است و اینکه چرا این موضوع در زمان ما اهمیت و ضرورت دارد. وقتی به تمدن اسلامی نگاه می‌کنیم، صحبت از این نیست که این علم است و آن دین؛ بلکه عالمان، تحصیل علم را بخشی از دینشان تلقی می‌کردند. حتی وقتی سراغ علم جدید در…

پیدایش کلینیک و زایش انسان مدرن

📜پزشکی و ابژه‌های مورد مشاهده از قرن هجدهم، پزشکی گرایش یافت تاریخ خود را طوری روایت کند که گویی بستر بیمار جایگاه همواره ثابت و پایدار تجربه بوده است؛ برخلاف نظریه‌ها و نظام‌ها که مدام در معرض تغییر قرار داشته‌اند و خلوص شواهد بالینی را…

سه تحلیل در علم دینی – بخش سوم

جهت‌گیری معرفت بشری در جبهه حق و باطل دوگانگیِ محسوس در این درگیری‌ها، دو مسیر با دو برآیند پیچیده پیدا می‌شود. در هر دو تمدن، دانش وجود دارد؛ اعم از دانش‌های نظری و عملی. در هر دو تمدن، زبان، ادبیات، هنر و همه ظرفیت‌های تمدنی…

معانی مختلف عقل در جهان اسلام – قسمت چهارم – عقل بالقوه و عقل بالملکه

📜عقل بالقوه و عقل بالملکه "...شکی نیست که نفس انسانی قابل و پذیرای ادراک حقایق اشیاء است، و خالی از دو امر نیست: یا این است که از تمام ادراکات خالی و تهی است و یا اینکه نیست، اگر خالی باشد- با اینکه قابل و پذیرای آن ادراکات هست - در آن…

مشروطه و تکوین حوزه عمومی

مشروطه و تکوین حوزه عمومی در ادبیات دوره مشروطه فرض بر این است که انسان آزاد است تا زمانی که به او تکلیفی ابلاغ شود دانلود

علم مدرن و “منطق نتیجه بخشی دنیایی”

📜انسان مدرن و تاریخ «ابن الوقتی» دنیایی خودبنیادی هستی و انسان تجددی اقتضاء دارد که تاریخ و جامعه انسانی، «ابن الوقت» و «بنده حال» ( دنیا گرایانه و نه عرفانی از گونه «صوفی ابن الوقت است») باشد. تاریخ و جامعه انسانی متضمن معناست؛ اما نه…

ماهیت علوم انسانی مدرن – بخش سوم

علوم انسانی، حافظ عهد تجدد عهدی که شکست، برای خودش علومی داشت؛ کلام و اخلاق و فقه داشت. آن علوم حافظ آن عهد بودند. عهد تجدد هم علومی می‌خواهد که حافظ این عهد باشند و از اینکه آسیب ببیند و ضعیف شود حفظش کنند. به این علوم می‌گویند علوم…

دیگرآگاهی شرط رسیدن به خودآگاهی

📜آگاهی و خودآگاهی در اندیشه غرب "..اگو(Ego)، پس از تجربه خویش در «آگاهی »، گمان می برد که حق دارد فرض کند که خودشناسی اش مطلق است، یعنی شناخت هر چیز، صرفا شناخت خویشتن است. او با عبور از مراحل گوناگون تجربه - «یقین حسی»، «ادراک»، «نیرو و…

تطورات معنای علم و علوم انسانی در جهان مدرن و جهان اسلام – بخش سوم

مفهوم و جایگاه علوم انسانی در حکمت اسلامی تلقّی­های سه‌گانه از مفهوم علم در دو سده اخیر، سبب برداشت‌های مختلفی از علوم انسانی شد و این برداشت‌ها، در فهم و داوری از علوم انسانی اسلامی نیز تأثیرگذار بود. به همان صورت، معنای تاریخی علم در…

رویکردهای مختلف تمدنی به علم دینی

بستر الهیاتی تمدن دینی از آنجاکه اراده‌ها می‌توانند در مسیر رشد یا غی حرکت کنند، دو نظام رشد و غی - یا نظام حق و باطل - شکل گرفته است. از یک سو جبهه حق بر محور انبیاء الهی و از سوی دیگر، جبهه باطل بر محور شیاطین و فراعنه، در طول تاریخ…