“…صاحبان این رویکرد سوم می گویند که ما باید به ماقبلِ همین دوران برگردیم. باید یک زندگی ساده و بسیطی داشته باشیم و مانع استحاله در این تمدن شویم و مواظب باشیم اقتضائات آن در زندگی ما نفوذ نکند.
مجتهد بزرگوار دوران مشروطه، مرحوم میرزا صادق تبریزی، که مقلدانی هم داشته، جزو سردمداران این اندیشه است. ایشان در آغاز طرفدار مشروطه بوده و بعد توجه پیدا کرده که نه، مسئله به این سادگی ها نیست. بحث آزادی و مبارزه با استبداد نیست. بلکه بحث این است که یک تمدن جهانی می خواهد همه تمدن های دیگر را در خودش مستحیل کند. بحث نفوذ تمدن غرب و جهانی شدن آن و استحاله فرهنگ ما در تمدن غرب است.
ایشان متوجه شدند که بحث مجلس نمایندگان و پارلمان نیست. بلکه بحثِ یک تمدن همه جانبه است. بحث این است که ایده ترقی، با همه اقتضائات خودش می خواهد حضور پیدا کند و طبیعتاً می خواهد فرهنگ مذهب را در فرهنگ مدرن استحاله کند. متوجه شدند که تمدن غرب با آن اقتضائات خودش، به سادگی به غربِ خوب و بد تقسیم نمی شود که ما بتوانیم خوبی هایش را بیاوریم و بدی ها را کنار بگذاریم. همچنین توان مقابله با آن را هم نداریم. تمدنی است که با قدرت تمام دارد جهان را می گیرد و ما باید تلاش کنیم که در دل این تمدن مستحیل و مستهلک نشویم.
بعضی دیگر هم هستند که با رویکرد فلسفه تاریخی، به معنایی این نگرش سوم را پذیرفته اند. معتقدند که تمدن غرب، یک مجموعه به هم پیوسته است که به دوران خاصی از تاریخ مربوط است و ما الان در آن دوران زندگی می کنیم، و حتی گاهی معتقد شده اند که مقابله با آن هم تقریباً مقدور ما نیست و حتی نمی توانیم به راحتی جلوی نفوذ آن در جامعه خودمان و حتی جلوی استحاله را بگیریم، بلکه باید صبر کنیم دوران جدیدی فرا برسد…”
جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می گردد:
📘 کتاب ” در شناخت غرب ” نوشته سید محمد مهدی میرباقری
📗کتاب “حکمت حکومت-۲ جلد” نوشته سید محمد مهدی میرباقری
📙کتاب ” ما و علوم انسانی ۲″ مجموعه نشست های دومین دوره مقدماتی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی
