نقدی بر امکان علم دینی

📜 علم دینی و مسئله تاریخمندی تکیه بر سرشت تاریخی و فرهنگی علوم جدید غربی و به چالش گرفته شدن ادعای جهان شمولی و فرا تاریخی بودن آنها، مبتنی بر «تفکر‌ تاریخی» یا «تاریخی اندیشی» است که خود حاصل بصیرت انسان‌شناسانه و معرفت‌شناسانه‌ای است که…

تاثیر مباحث نفس‌شناسی در مباحث هستی‌شناسی فلسفی

📜علم النفس اشراقی "...از دستگاه و نظام فلسفی شیخ اشراق بر می آید که علم النفس، مبدأ متافیزیک نوری است. از این رو، در بحث نظام نوری و برای تبیین نور الانوار، انوار قاهره و انوار مفارق و...، وی از نفس آغاز می کند. بی گمان اینکه سرآغاز بحث در…

تئولوژی و سرآغاز اندیشیدن در یونان

📜 تئوس در اندیشه یونان باستان ارسطو وقتی می‌خواهد طالس را معرفی کند، می‌گوید طالس معتقد بود که آرخه یا مبدأ همه چیز آب است و یا جمله‌ی معروف دیگر طالس را ذکر می‌کند که: همه چیز مملو از خدایان است، شاید به این دلیل که...؛ یعنی این سخن نیاز…

متافیزیک و انسان جدید

📜متافیزیک و انسان مدرن تاریخ متافیزیک، تاریخ در حجاب رفتن هستی و به محاق فراموشی رفتن آن است؛ تاریخی که دیگر به هستی نمی‌پردازد و اموری چون ایده‌های افلاطونی و جوهر ارسطویی و.. را جایگزین آن می‌کند. این غفلت از هستی در شکل کامل شده خود با…

یکی از معانی عقل در حکمت اسلامی

📜عالم عقل "...بنابراین انسان را مثالی جوهری است که در عالم اشباح قائم به نفس خودش است، و نیز مثالی عقلی و جوهری است که در عالم عقول قائم به ذات خودش می باشد، و کار در هریک از موجودات طبیعی نیز این گونه است، یعنی هر کدام را سه وجود است:…

دیلتای و علوم انسانی

📜 دیلتای و نقد عقل تاریخی به نظر دیلتای، تبیین کامل سوژه اقتضاء می‌کند که ما محدود به قوای شناختی نشده و قوای ارادی و عاطفی را هم لحاظ کنیم. لازمه این کار جابجایی ایده «حکم» کانتی با تبیین جامع‌تری از رابطه انسان با جهان، تغییر مکان سرچشمه…

مبانی نظری غرب مدرن – بخش اول

موضوع سخن بنده، مبانی نظری غرب مدرن است. قبل از این بحث، لازم است دو مقدمه مطرح کنم. یک مقدمه پاسخ به این پرسش که چرا باید درباره چنین موضوعی حرف بزنیم؟ مقدمه دوم هم این است که راجع به تاریخ غرب بحث کنیم؛‌ اینکه غرب مدرن چگونه ظهور ­کرده…

تحلیل جامعه‌شناختی و انتقادی ماهیت علم مدرن – بخش چهارم

تحلیل معرفت‌شناختی علم جدید بنیادهای معرفت‌شناختی و روش‌شناختی علم جدید با دکارت شکل می‌گیرد. بعد از دکارت، جان لاک بُعد دیگری از معرفت‌شناسی مدرن را ایجاد کرد. همه این جریانات مختلف به کانت منتهی شد و فلسفه کانت مبنای معرفت‌شناسی و…

بورکهارت، رنسانس و کشف فردیت

📜 کشف فردیت و آغاز انسان در قرون وسطی چنین می‌نمود که آدمی در حال رؤیا یا نیمه بیداری به سر می‌برد؛ هر دو جهت آگاهی او- آگاهی معطوف به درون و آگاهی معطوف به بیرون- در زیر پرده ‌ای واحد قرار داشت. تار و پود این پرده از ایمان دینی و شرم و…

مشروطه و تکوین حوزه عمومی

📜 مشروطه و ظهور حوزه عمومی «حقوق مشترکه‌ی نوعيه» در ادبیات نائینی بر تفکیک حق و حکم استوار است؛ مطابق این مبنای استنباطی، هر انسانی واجد یک سری حقوق و تکالیف متمایز و شخصی است؛ آنگاه که فرد از دنیای فردی خود خارج می شود، وارد قراردادهای…